Bilişsel Davranışçı Terapi Nedir?

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), bireyin yaşadığı psikolojik sorunların temelinde olumsuz otomatik düşünceler ve bu düşüncelerle bağlantılı işlevsel olmayan inanç sistemlerinin yattığını öne sürer.

Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) iki temel ilkeye dayanır: Bilişlerimiz, duygu ve davranışlarımız üzerinde etkilidir. Davranışlarımız ise düşünce şeklimizi ve duygularımızı etkiler. Bu nedenle BDT, bireylerin olayları algılama, yorumlama ve anlam yükleme şekilleriyle ilgilenerek, yanlış algıları, yanlış yorumlamaları, işlevsel olmayan otomatik düşünceleri değiştirmeye odaklanır.

BDT’ye göre; bir olaya nasıl tepki verdiğimiz, o olayı nasıl yorumladığımızla doğrudan ilişkilidir. Bu nedenle terapi sürecinde, danışanın bu düşünce kalıplarını tanıması ve değiştirmesi hedeflenir.

Diğer Terapi Ekollerinden Farkı Nedir?

Bilişsel Davranışçı Terapi yapılandırılmış, kanıta dayalı, kısa-orta vadeli ve hedef odaklıdır.
İçgörü kazandırmak kadar davranış değişimini de önemser.
BDT daha çok şimdiki yaşantıya ve gözlemlenebilir düşünce-davranış ilişkilerine odaklanır. Temel varsayımı şudur: “Nasıl hissettiğimizi, olaylardan çok olayları nasıl yorumladığımız belirler.” Yani sorun yaratan düşünce kalıpları ve davranışlar değiştirildiğinde, kişinin duygusal durumu da olumlu yönde değişebilir.

Hangi Durumlarda Kullanılır?

BDT çok sayıda psikolojik rahatsızlıkta etkinliği kanıtlanmış bir yöntemdir:

• Anksiyete bozuklukları (Sosyal fobi, özgül fobiler, panik bozukluk (panik atak) yaygın kaygı bozukluğu vb).
• Obsesif kompulsif bozukluk
• Hipokondriyazis
• Travma sonrası stres bozukluğu
• Duygudurum bozuklukları (depresyon, bipolar vb.)
• Cinsel işlev bozuklukları
• Çift tedavileri ve aile terapileri
• Alkol ve madde kötüye kullanımı
• Yeme bozuklukları
• Tik gibi çeşitli davranış problemleri
• Kişilik bozuklukları
• Sınav kaygısı, öfke yönetimi, özgüven sorunları, erteleme davranışı ve daha birçok psikolojik rahatsızlıkta BDT kullanılmaktadır. Ayrıca günlük yaşamda işlevselliğini koruyan ancak düşünce kalıplarını değiştirmek isteyen bireyler için de uygundur.

Seanslar Nasıl İşler?

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) seansları genellikle yapılandırılmış bir şekilde ilerler. Bu da terapi sürecinin hem daha net, hem de hedef odaklı olmasını sağlar. Seanslarda ne olacağını bilmek, danışanlar için rahatlatıcıdır.
• İlk seans, karşılıklı tanışma ve terapiye dair merak ettiğiniz konuların konuşulduğu bir oturumdur. Terapi nasıl ilerler, ne kadar sürer, siz ne bekliyorsunuz tüm bunlar birlikte netleştirilir. Sorunun ne olduğu anlaşılır ve hedefler belirlenir.
• Sonraki seanslarda soruna yönelik müdahaleler gerçekleştirilir ve duygu-düşünce-davranış bağlantısı kurulur.
• Bilişsel Davranışçı Terapi aktif bir terapi ekolüdür. Danışan sadece dinlemez; düşünür, yazar, dener. Terapi içinde ve dışında yapılan küçük ev egzersizleriyle öğrenme pekiştirilir. Süreçte “katılımcı” olmak esastır.
• Ev ödevleri burada çok kritik bir yer tutar. Çünkü: Kişi, öğrendiklerini günlük hayata taşır. Sadece “anlamaz”, “deneyimler”. Seans dışında da kendini gözlemlemeyi öğrenir.

Sonuçları ve Faydaları Nedir?

• Birey düşünce sistematiğinin farkına varır.
• Olumsuz düşünceler yerine daha gerçekçi ve dengeli düşünme becerisi gelişir.
• Problem çözme, stresle baş etme ve duygu düzenleme kapasitesi artar.
• Terapi bitiminde birey, sorunlara karşı daha bağımsız ve işlevsel hale gelir.
• Terapide kazanılan farkındalık ve beceriler, ileride karşılaşılabilecek yeni zorluklara karşı da yol gösterici olur.